Vele deadlines zijn al gepasseerd in de jarenlange Brexit-saga, maar de laatste deadline verandert niet: 31 december 2020. Ondernemers weten dat en de onzekerheid noopt hen om voorzorgsmaatregelen te treffen. Het zekere voor het onzekere.
Het wordt de laatste weken steeds drukker op de veerboten en in de Kanaaltunnel. Chauffeurs verliezen vele uren. Allemaal extra kosten en verliezen aan kort-houdbare producten. Belangrijke reden: De Britten slaan in afwachting van de Brexit zo veel mogelijk voorraad in.
Behalve met verwachte vertragingen in 2021 (zoals door ICT-problemen) is er ook rekening gehouden met importtarieven. Die zouden per product variëren, maar het gaat al snel om 10% en soms veel meer. Bovendien houden havenbedrijven vanaf 1 januari nu al rekening met zo’n 10% van de vrachtwagens zonder juiste papieren. Die moeten naar een noodparking om te voorkomen dat verkeersstromen helemaal vast komen te zitten. De Rotterdamse haven rapporteerde vorige week al 24% meer goederenexport naar Groot-Brittannië.
De komende dagen op standby
De laatste dagen is het rond de onderhandelingen stil. Dat is op zich een goed teken. De politici laten het werk over aan de specialisten. De koers van het Britse pond is de afgelopen dagen gestegen naar het hoogste niveau van de laatste twee jaar (boven US$ 1,35). Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zei op 16 december in het Europees Parlement dat er uitzicht is op een deal en dat de komende dagen cruciaal zullen zijn.
Hopelijk komt nu snel tot een deal. In dat geval zullen de Europese regeringsleiders en het Europees Parlement er nog over moeten stemmen. Aan de Britse zijde moet het Lagerhuis stemmen. Dat vergt tijd. Teksten behoren juridisch grondig nagelopen te zijn en normaal gesproken moet aan de Europese zijde vertaling plaatsvinden naar 23 talen. Britse parlementariërs hebben te horen gekregen dat ze volgende week maandag en dinsdag (21 en 22 december) standby moeten zijn om te stemmen over een deal.
Waar gaat het nu nog om?
Het gaat nog om staatssteunregels (gelijk speelveld) en het toezicht er op (geschillenbeslechting). Dat is een enigszins ongrijpbaar onderwerp. Groot-Brittannië snapt dat als het toegang wil tot de Europese markt, het zich zal moeten houden aan EU-importeisen. Maar politiek is beloofd dat Brexit zou zorgen voor soevereiniteit. Bovendien laat de coronacrisis zien dat de EU zelf heel ruimhartig om kan gaan met staatssteun. Een ander belangrijk onderwerp zijn de visserijrechten. Een uitermate gevoelig dossier, maar hier gaat het uiteindelijk om concrete getallen. Hoeveel quota, hoeveel dagen in Britse wateren, voor hoeveel jaar. Daar zal onder hoge druk een compromis uit moeten komen.
De EU en het VK zijn intussen wel een protocol voor Noord-Ierland overeengekomen in geval van een no-deal. Noord-Ierland blijft in de praktijk sowieso onderdeel van de Europese interne markt om te voorkomen dat er een harde landgrens komt in Ierland. De EU krijgt mogelijkheden om daar in Noord-Ierland op te controleren. Hierdoor gaat het in de exportdocumenten over Groot-Brittannië (GB) en niet over het Verenigd Koninkrijk (VK).
Wat verandert er per 1-1-2021?
We vallen in herhaling (zie eerdere brexit-updates), maar in het kort. Het VK wordt een ‘derde land’ en daarom gelden vanaf 1 januari douaneformaliteiten en inspecties. Je moet geregistreerd staan bij de douane (EORI-nummer) en bekend zijn bij jouw inspectiedienst. De Britse importeur moet een Brits EORI-nummer hebben.
Je kan vanaf 1 januari pas exporteren naar het Verenigd Koninkrijk als de zending is gecontroleerd door NVWA/keuringsdiensten (zoals NAK Tuinbouw en KCB). Dat kan pas nadat speciale exportdocumenten, zogeheten exportcertificaten zijn aangevraagd via de applicatie e-CertNL. Dat moet bij voorkeur een aantal dagen vóór de export bij de NVWA aangevraagd zijn. Zie voor alle informatie de website van de NVWA.
Daarnaast krijg je te maken met ingangscontroles door de Britse autoriteiten. Aan de Britse zijde is er nog steeds niet duidelijkheid over een aantal zaken. Er zijn nog steeds nieuwe richtlijnen gepubliceerd. Kijk op deze sites voor de laatste updates:
Import, export and distribution of food – GOV.UK (www.gov.uk)
Marking, labelling and marketing standards from 1 January 2021 – GOV.UK (www.gov.uk)
Inspectie plantmateriaal en levend vee
Vanaf 1 januari willen de Britten in ieder geval gaan inspecteren bij import van levend vee en plantmateriaal (alles met wortel). Dat gebeurt op de locatie waar is afgeleverd (destination). Die locatie moet aangemeld zijn bij de Britse autoriteiten.
Vanaf 1 april moeten alle land- en tuinbouwproducten vooraf worden aangemeld. Vanaf 1 juli vinden in inspecties plaats in de Britse havens. Althans, dat is de bedoeling. Op dit moment is het vooral kijken hoe het de eerste dagen van januari loopt.
Voor een overzicht van wat er per 1 januari, 1 april en 1 juli verandert:
In geval van no-deal komen er ook nog importtarieven. Die kan je hier opzoeken.
Aandachtspunten voor boeren
Boeren en tuinders die te maken hebben met afzet naar Groot-Brittannië moeten goed contact houden met hun ketenpartners in Europa en het GB. Is alles met douane en inspectiedienst geregeld? Zijn de juiste certificaten beschikbaar? Heeft de Britse importeur zich laten registreren? Hou er rekening mee dat exportcertificaten en controles geld kosten.
Aangeraden wordt om risicovolle transporten naar het GB niet rond of kort na 1 januari te plannen. Producten die vóór 1 januari zijn verscheept, hebben nog geen exportcertificaten nodig, zo hebben de Britse autoriteiten verzekerd. Verder horen we dat er de eerste dagen van januari minder vaak gevaren is.
De NVWA adviseert om voorzichtig te zijn met transporten van levend vee. Als het erg druk wordt, wil je door de wachttijden niet in de problemen komen met het dierenwelzijn. Verder kunnen er bij import problemen komen door capaciteitsproblemen van de keurpunten voor levend vee. Belangrijk: vóóraf checken. Bedrijven die importeren uit het GB moeten hun Britse ketenpartners dringend wijzen op de noodzaak om geregistreerd te staan bij de NVWA.
Hotline bij problemen
Als u vanaf 1 januari tegen grote problemen aanloopt die de ‘werkvloer’ niet kan of wil oplossen en die dringend onder de aandacht gebracht moeten worden van beleidsmakers in Brussel of Den Haag, meld dit dan bij het informatiecentrum van uw regionale LTO-organisaties: LTO Noord, ZLTO, of LLTB. LTO neemt deel aan regelmatige bijeenkomsten van de Brexit Taskforce van het ministerie van LNV, heeft contact met de diverse ondernemers- en branche-organisaties en, in Brussel, de Brexit Task Force van de Europese organisaties COPA-COGECA.
Bron: LTO Nederland – Johan Osinga