De gemiddelde agrarische grondprijs in Nederland is in het derde kwartaal van 2017 met 11% gestegen: van 57.800 euro per ha in het tweede kwartaal tot 64.000 euro (figuur 1). Deze sterke toename komt geheel voor rekening van bouwlandtransacties in de IJsselmeerpolders.
In het derde kwartaal is in de IJsselmeerpolders bouwland overgedragen voor gemiddeld ruimschoots boven de 100.000 euro per ha. Het ging hierbij om een relatief groot areaal. In combinatie met de gebruikelijk lage totale landelijke grondmobiliteit in het derde kwartaal, heeft dit zeer sterk doorgewerkt in de gemiddelde landelijke bouwlandprijs. Die is uitgekomen op 82.200 euro per ha (figuur 1), tegen 62.000 euro in het tweede kwartaal (+33%). Buiten de IJsselmeerpolders is de gemiddelde bouwlandprijs gelijk gebleven.
De prijs van grasland is in het derde kwartaal van 2017 uitgekomen op 55.700 euro per ha (figuur 1), en ligt daarmee een paar procent boven het gemiddeld niveau van de drie voorgaande kwartalen.
Figuur 1 – Prijs (euro/ha) onverpacht gras- en bouwland en totaal (gras-, bouw- én maïsland samen), 2014Q4 -2017Q3 (per kwartaal) Bron: Kadaster/RVO/Wageningen Economic Research
In het derde kwartaal van 2017 is 5.800 ha landbouwgrond verhandeld, tegen 5.300 ha in het derde kwartaal van 2016 (figuur 2). Door het seizoenpatroon – waarbij de handel in het derde kwartaal op een laag pitje staat – is een vergelijking met het voorgaande kwartaal niet zinvol. In de laatste vier kwartalen (2016Q4-2017Q3) is in totaal 35.700 ha verhandeld. Dat is circa 2.000 ha (6%) meer dan in dezelfde kwartalen een jaar eerder (2015Q4-2016Q3). De relatieve grondmobiliteit – het verhandeld areaal afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond – is toegenomen van 1,9% tot 2,0%.
Figuur 2 – Grondmobiliteit (ha) onverpachte agrarische grond in Nederland, 2014Q4-2017Q3 (per kwartaal). Bron: Kadaster/RVO/Wageningen Economic Research
Overzicht Landsdelen
Aan de hand van vier landsdelen wordt een indruk gegeven van de regionale verscheidenheid in de agrarische grondmarkt. Deze landsdelen zijn opgebouwd uit de 14 groepen van landbouwgebieden (zie verantwoording). Landsdeel Zuid kent meestal de hoogste gemiddelde grondprijzen (zie figuur 3), vanaf 2012 gemiddeld 16% boven het Nederlandse gemiddelde. Landbouwgrond in landsdeel Noord is het laagst geprijsd, gemiddeld 17% onder het landelijk niveau (van 2012 tot nu).
Kaart 1 – Agrarische grondprijs (euro/ha) en mobiliteit (ha) per landsdeel vergeleken met het totale areaal cultuurgrond, 3e kwartaal 2017 Bron: Kadaster/RVO/Wageningen Economic Research
Landsdeel Noord
De gemiddelde agrarische grondprijs in landsdeel Noord is in het derde kwartaal van 2017 gedaald (7%), van 51.000 euro in het tweede kwartaal tot 47.600 euro per ha (kaart 1 en figuur 3). Daarmee ligt de prijs ook onder die over heel 2016 van 48.800 euro.
In de laatste vier kwartalen (2016Q4-2017Q3) is in landsdeel Noord 9.600 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2). Dat is 750 ha (8%) meer dan het jaar daarvoor (2015Q4-2016Q3). De relatieve grondmobiliteit – het verhandeld areaal afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond – is toegenomen van 1,6% tot 1,7%.
Landsdeel Oost
De bijzonder sterke toename van de gemiddelde grondprijs in landsdeel Oost – van 60.000 euro per ha in het tweede kwartaal tot 74.200 euro in het derde kwartaal van 2017 (kaart 1 en figuur 3) – heeft alles te maken met de hiervoor genoemde transacties in de IJsselmeerpolders.
In de afgelopen vier kwartalen is in landsdeel Oost 10.400 ha grond verhandeld (figuur 2). Dat is 300 ha (3%) meer dan in dezelfde periode een jaar eerder. De relatieve grondmobiliteit – het verhandeld areaal afgezet tegen het totaal areaal landbouwgrond – is nauwelijks gewijzigd en komt uit op 1,9%.
Figuur 3 – Prijs (euro/ha) onverpacht agrarische grond (gras-, bouw- en maïsland samen) naar landsdeel 2014Q4-2017Q3 (per kwartaal). Bron: Kadaster/RVO/Wageningen Economic Research
Landsdeel West
In landsdeel West is de gemiddelde agrarische grondprijs in het derde kwartaal van dit jaar vrijwel niet veranderd. De prijs ligt met 60.600 euro per ha (kaart 1 en figuur 3) ruim boven die over heel 2016 (55.700 euro per ha).
In de afgelopen vier kwartalen is in landsdeel West 5.200 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2), 200 ha (4%) meer dan in de overeenkomstige periode het jaar daarvoor. De relatieve grondmobiliteit – de verhouding tussen de verhandelde landbouwgrond en het totaal areaal landbouwgrond – is gestegen van 2,3% tot 2,4%.
Landsdeel Zuid
In landsdeel Zuid is de gemiddelde agrarische grondprijs in het derde kwartaal van 2017 gedaald (4%), van 66.700 euro in het tweede kwartaal tot 63.800 euro per ha (kaart 1 en figuur 3).
In de laatste vier kwartalen is in landsdeel Zuid 10.500 ha landbouwgrond verhandeld (figuur 2), 750 ha (8%) meer dan in dezelfde periode een jaar eerder. Dat komt overeen met een stijging van de relatieve mobiliteit – de verhouding tussen verhandelde landbouwgrond en totaal areaal landbouwgrond – van 2,1% tot 2,2%.
Verantwoording
Agrarische grondprijs
De agrarische grondprijs is de prijs van vrij beschikbare landbouwgrond gekocht door agrariërs. Aan de basis van de berekening van de grondprijs staan de transacties in het eigendomsregister van het Kadaster, aangevuld met informatie over de agrarische sector. Voor het bepalen van de agrarische grondprijs zijn de verhandelde percelen op de volgende kenmerken geselecteerd:
- koper heeft een landbouwbedrijf;
- grasland, bouwland, snijmaïs;
- soort overdracht is koop-verkoop;
- zakelijk recht is volle eigendom;
- geen opstallen;
- geen reguliere pachtovereenkomst of erfpacht
- geen familierelatie;
- oppervlak perceel groter dan 0,25 ha;
- de koopsom is groter dan 1 euro.
Verhandelde percelen met extreem hoge en lage prijzen zijn volgens een statistische methodiek uitgesloten.