Vier van de vijf verkeersongevallen (80%) met landbouwmachines kunnen aan slechts vijf belangrijke oorzaken worden toegeschreven. Dit blijkt uit een analyse van ongevallengegevens in Zwitserland (2011-2016).
Zwitserland is één van de eerste landen die een analyse uitvoert naar ongevallen op de openbare weg. Gegevens uit andere landen ontbreekt dan ook grotendeels. Ze hopen met dergelijke onderzoeken aan te tonen welke maatregelen prioriteit moeten krijgen om ongevallen te verminderen en waar mogelijk te voorkomen.
In volgorde van belang zijn de vijf belangrijkste oorzaken van ongevallen op de weg met landbouwmachines weergeven:
Om deze oorzaken doeltreffend en efficiënt aan te pakken stelt het onderzoek voor om de volgende maatregelen in de toekomst voorrang te hebben:
- Toepassing van nieuwe technologieën op oudere landbouwmachines met o.a. roll-over beveiliging en geschikte verlichtings- en signaleringspanelen
- Extra opleiding van de bestuurder om meer bewustzijn en alertheid van bestuurders te waarborgen
- Publieke bewustmakingscampagnes over eigenschappen en verkeersgedrag van landbouwvoertuigen
- Vrijwillige installatie van spiegels of camera's om de zichtbaarheid voor bestuurder te verbeteren
- Betere onderhoud van oudere landbouwmachines
Oude tractoren
Aangezien alle moderne landbouwmachines reeds voorzien zijn van een kantelbeveiligingsinrichting en veiligheidsgordels hebben geïnstalleerd, lijken "oude" voertuigen verantwoordelijk te zijn voor het hoge aandeel (24%) kantel ongevallen waarvan veel dodelijk zijn (39% van de alle dodelijke ongevallen op de weg met landbouwmachines).
Een belangrijke maatregel zou daarom aanpassingen moeten zijn om oudere machines terug te voorzien van kantelbeveiligingsinrichting en veiligheidsgordels. Deze maatregel blijkt bijzonder dringend, omdat kantelen ook een grootte oorzaak (51%) van ongevallen met machines op de boerderij of in het veld is.
Andere weggebruikers
Een ander belangrijke maatregel is om andere weggebruikers meer bewust te maken van de bijzondere eigenschappen van de voertuigen in termen van trage snelheid en afmetingen (lengte breedte).
Om dit te kunnen doen is het vaststellen van geschikte verlichtings- en signaleringspanelen een meest effectief en kosteneffectief hulpmiddel. Vanaf 2018 voorzien nieuwe EU-regels hierin met aflevering van nieuwe machines. Echter oude machines zouden nog aangepast moeten worden.
Publieke bewustmakingscampagnes blijken een ander geschikt hulpmiddel te zijn. Wanneer weggebruikers zich beter bewust zijn van situaties met landbouwmachines, kunnen ongelukken effectief worden vermeden. Vaak beoordelen de weggebruikers het gedrag van een landbouwmachine niet op de juiste manier, waardoor teveel risico’s worden genomen. De meest gevaarlijke en vaak onderschatte situatie is het op een geschikte moment van inhalen van een landbouwvoertuig.
Zichtbaarheid
De categorie zichtbaarheid van de bestuurder bevat ongelukken die worden veroorzaakt door het feit dat de bestuurder van de landbouwmachine de andere verkeersdeelnemers niet tijdig heeft gezien. In dit verband kan de bevestiging van passende spiegels of camera's een geschikte manier zijn om dergelijke ongevallen in de toekomst te verminderen.
Onderhoud van de machines
Onvoldoende onderhoud van de machine is een andere bijdragende oorzaak van verkeersongevallen. Deze categorie heeft betrekking op een situatie waarin bijvoorbeeld gebroken lichten de voornaamste reden waren of remmen die niet goed functioneerden door onvoldoende onderhoud. Aangezien deze situaties vaak gerelateerd zijn aan oudere machines, zal het verbeteren van het onderhoud van dergelijke machines een belangrijke maatregel zijn om ongevallen verder te verminderen.
Gedrag van de bestuurder
Een andere factor is het gedrag van de bestuurder van de machine. Deze categorie bevat gevallen waarin de belangrijkste oorzaak een onjuist gebruik van de machine was. Deze ongevallen kunnen het best worden aangepakt door de bestuurders van een opleiding te voorzien, de bestuurder te trainen in bepaalde ongevallengevoelige situaties en de bestuurder vertrouwt te maken met de eigenschappen van het voertuig (of voertuigcombinatie) in termen van remmen, stuur en stabiliteit.
Over het onderzoek
De analyse is gebaseerd op de online database over ongevallen in de landbouw die door het Zwitserse Adviescentrum voor ongevallenpreventie in de landbouw (Beratungsstelle für Unfallverhütung in der Landwirtschaft / BUL) wordt verstrekt.
Elk ongeluk staat vermeld met een korte beschrijving van wat er gebeurd is. In totaal werden 276 ongevallen in de landbouw tussen 2011 en 2016 geanalyseerd.
Het is opmerkelijk om te zien dat de overgrote meerderheid van 79% (218) van de geregistreerde ongevallen in de landbouw op de boerderij of in het veld gebeurde, waarvan 60% (131) een of andere machine betrokken waren. Slechts 21% (58) van de geregistreerde ongevallen gebeurde op openbare wegen.
