De belangstelling voor kruidenrijk grasland groeit. Het succes hangt grotendeels af van de mate van de concurrentie met het gras. Kruiden laten zich snel verdringen. Daarom is het najaar door de hogere kiemtemperatuur de tijd om te zaaien en moeten de zaden het liefst in zwarte grond worden gelegd. Dat maakt doorzaaien lastig. Het succes van kruidenrijk grasland hangt dus grotendeels af van de techniek. De inzet van een strokenfrees met een zaaiinrichting is veelbelovend.
De grote belangstelling voor een speciale praktijkleergang van Collectief Utrecht Oost laat zien dat het onderwerp kruidenrijk grasland leeft. Voor een speciale demonstratie heeft loonbedrijf Lagerweij uit Renswoude een Badalini-strokenfrees met een HE-VA Multiseeder achter de Claas Arion 650. Een combinatie met een lange voorgeschiedenis, vertelt Gerwin Grefelman van importeur Landkracht Agri uit Hellendoorn. “We hebben deze frees omgebouwd om stroken in het grasland te frezen waar ingezaaid wordt.”
Gras verdringt kruiden
De zoektocht naar een juiste combinatie voor het doorzaaien van grasland komt niet uit de lucht vallen. De laatste jaren wint kruidenrijk grasland aan populariteit. Allereerst vanwege de maatschappelijke druk op monocultuur met Engels raaigras. Het vergroten van de biodiversiteit is daarentegen niet alleen om gehoor te geven aan die geluiden. De samenstelling van mengsels zorgt voor een synergie tussen de planten, die zowel boven en onder de grond als voor de koe voordelen geeft. “Kruiden leveren prik in het voer, een reductie van methaan, een verbetering van de bodemkwaliteit en droogteresistentie. Daarnaast is het een groene apotheek. De kruiden zijn antimicrobieel, anti parasitair, voorkomen maagklachten en uierontsteking en bevorderen de vertering”, legt Joost Lommen van CLM Onderzoek en Advies uit.
Samenstellen van mengsels
Uit onderzoek blijkt dat de gehaltes calcium, magnesium, natrium, mangaan, zink, ijzer, koper en seleen dankzij kruidenmengsels hoger zijn dan in gras. Koeien blijken bovendien rolklaver, smalle weegbree, chicorei, kleine pimpernel en duizendblad heel smakelijk te vinden. “We zijn nu gericht bezig met het samenstellen van mengsels. We hebben daarbij gekeken naar onder andere de opbrengst en de gezondheid van de koeien. Daar zijn er eigenlijk twee mengsels uitgekomen. Eén met klavers gericht op beweiding en één met een breder aanbod aan kruiden voor maaien. Door goed mengen en goed beheer kun je ook best een goede opbrengst met negen tot tien ton drogestof van het land halen. Helaas is de NIR nog niet afgestemd op de voederwaarde, wat een afwijkend beeld geeft”, vertelt Hendrik Nagelhoud van zaadbedrijf DLF.
Machinekeuze bepaalt succes
Met duozaaisystemen, afkomstig uit de groene sector met sportvelden, zijn graslandpercelen doorgezaaid. Omdat de zaden oppervlakkig worden ingezaaid, niet dieper dan 0,5 tot 2 centimeter, leggen de kruiden het vaak af tegen gras. “Die doen het beter onder koude omstandigheden. Kruiden hebben een hogere kiemtemperatuur nodig. Daarom is ons advies om in het najaar te zaaien”, stelt Joost Lommen.
Het probleem met het doorzaaien en de concurrentie met het gras heeft Landkracht Agri er toe bewogen om te kijken naar een mechanische oplossing. “Een loonwerker in het noorden van het land stuitte op dezelfde problemen. Om te voorkomen dat de kruiden worden verdrongen, zijn wij begonnen met het zaaien in stroken. Dan kom je dus bij een strokenfrees uit”, zegt Gerwin Grefelman.
Frees uit Italië
De zoektocht leidde Landkracht Agri naar Italië. “We willen natuurlijk zo smal mogelijk frezen. Bovendien krijgt een machine het op de zware klei flink te verduren, dus moet het ook een zware constructie zijn.” De omgebouwde Badalini freest zes strookjes van twaalf centimeter met een tussenafstand van vijftig centimeter. De strokenfrees is uitgevoerd met een HE-VA zaaimachine, waar Landkracht Agri importeur van is. “In eerste instantie hebben we de machine met schijfkouters uitgevoegd. Dat ging al prima. Later hebben we die er afgehaald en bovenop gezaaid. Dat ging perfect.”
Graszaad voor de open ruimte
De machine wordt volop getest. “De resultaten zijn positief. Je ziet wel meer grond. Dat kan een broeinest zijn voor onkruiden, daarom is het advies om ook graszaad mee te zaaien voor de open ruimte.” De slagingskans van de kruiden wordt groter als gras kort gemaaid is. Door het aanbrengen van de stroken lijkt het werken met de frees meer op herinzaaien dan doorzaaien. Daarmee wordt ingespeeld op de wetenschap dat kruiden het beste gedijen in zwarte grond.
Doorzaaien met een wiedeg hoeven we niet helemaal af te schrijven. Om bij te zaaien kan een machine als de Vredo M50, een beproefde techniek bij sportvelden, goed werken. “Het advies is dan wel om liever twee keer te zaaien, dan één keer heel veel zaad. In het buitenland zaaien ze sowieso veel minder, maximaal vijf tot zes kilo met jaar”, laat Hendrik Nagelhoud van DLF weten.